شیمی برای همه
نام کتاب : شیمی برای همه
نویسنده : ونتسکی
مترجم : پروین قاسمی
ناشر : بنگاه نشریات میر مسکو
نوبت چاپ : اول ۱۳۶۶
زبان : فارسی
نوع فایل : PDF (نرم افزارهای مورد نیاز)
توضیحاتی دربارهی کتاب :
عصر ما عصر باورنکردنی پیروزی بر موانع علم و تکنولوژیست. بشر به فضا دست یافته، انرژی اتمی هستهها را بکار گرفته، کامپیوتر ساخته و راز زندگی سلول را کشف کرده است. علم و پیشرفت تمدن بشری هر روز عرصههای نوین و شگفتآوری را به ارمغان میآورد، اما یکی از قدیمیترین و در عین حال شگفتانگیزترین عرصههای فعالیت بشر، رشته متالوژیست، عرصه تولید و کاربرد فلزات و آلیاژها.
بشر در ابتدای تمدن فقط با تعداد کمی از فلزات آشنائی داشت، اما با گذشت قرنها و کشف عناصر جدید، حیطه بهرهدهی و بکارگیری فلزات هرچه بیشتر توسعه یافت. دانشمندان و مهندسین برای کشف و شناخت برخی از فلزات وقت زیادی صرف نکردند و در مورد بعضی دیگر فلزات سالها طول کشید تا بکار برده شوند. دلایل معتبری برای “بیکاری” این دسته از فلزات وجود دارد : اولاً حجم بسیاری از آنها در پوسته زمین بسیار ناچیز است و بدین جهت استخراج آنها بینهایت مشکل میباشد . بعضی از آنها هیچ ماده معدنی مخصوص بخود ندارند و فقط بصورت ناخالصیهای جزئی در مواد معدنی دیگر بدست میآیند.
چنین عناصر پراکندهای متعلق به گروه “کمیابترین کمیابها” میباشند. ثانیاً تا دوره معینی معلومات و دانش بشر در مورد اکثر فلزات بسیار کم بود و به این دلیل ما در این کتاب در مورد فلزات کمیاب و تاریخ پیدایش آنها و کاربرد عملیشان در صنعت بحث خواهیم کرد. پیشرفت سریع و برقآسای تکنولوژی یکی از مشخصات بارز قرن بیستم است، قرنی که در آن ابزار و وسایل سازی، شیمی، فضانوردی، پرتاب موشک، الکترونیک و انرژی هستهای همه نیاز به مواد جدید و جدیدتری با خواص منحصر به فرد دارند و این همان چیزی است که دانشمندان را وادار به کاوش و تحقیق عمیقتر در جهان فلزات کمیاب نمود.
مطالعات دقیق درباره این عناصر “گوشه نشین” روشن نمود که بسیاری از آنها کاملاً “با استعداد” هستند و از اینرو ورود آنها به صنعت شروع گردید. امروزه هیچ عرصه نوینی از تکنولوژی را بدون وجود فلزات کمیاب، آلیاژها و ترکیباتشان نمیتوان تصور کرد. به عنوان مثال : مفتولهای نازک وسایل بسیار دقیق کشتیرانی از آلیاژهای رنیم ساخته میشوند. از گالیم در ساختن مایع “درزگیری” و مهر و موم کننده وسایل و تجهیزات ایجاد خلاء، گرماسنجهای درجه حرارتهای بالا و غیره استفاده میشود.
مهمترین جزء تشکیلدهنده فتوسلها که در دستگاههای عیبیاب و بعضی از ردیابها، موجیابها و دیگر دستگاههای اتوماتیک بکار میروند، سزیم است.
میلههای کنترلکننده راکتورهای هستهای از هافنیم ساخته میشوند. همچنین احتمال دارد هافنیم به عنوان یک جزء تشکیل دهندهء آلیاژهائی که بر پایه آهن-کبالت و یا نیکل ساخته میشوند و در درجه حرارتهای تا ۲۵۰۰ فارنهایت نیز مقاوم میباشند و در فضانوردی و پرتاب موشک مورد استفاده قرار میگیرند، بکار رود. ایندیم، بلبرینگها را از خطر ساییدگی محافظت میکند و عمر مفید آنها را افزایش میدهد.
باید بگوئیم که چنین مثالهایی نامحدودند. این کتاب درباره بعضی از عناصر کمیاب، از جمله : عناصری که کمیابترین کمیابها نامیده میشوند صحبت میکند و میتواند به عنوان قسمت دوم کتاب “افسانههایی درباره فلزات” اثر ونتسکی به حساب آید.
نویسنده در این کتاب از همان اصولی پیروی میکند که در کتاب قبلی خود پیروی کرده است. وی علاوه بر اینکه اطلاعات کاملی درباره عناصر شیمیائی به خواننده کتاب میدهد، حقایق جالب توجهی را از رویدادهای عجیب و غریب و افسانههائی درباره فلزات کمیاب و مشکلاتی که در سر راه کشف آنها وجود دارد و نیز درباره جادههای تاکنون قدم گذاشته شده دنیای شگفتآور فلزات بازگو میکند.
کتاب پر از شخصیتهای حقیقی و افسانهای میباشد. همراه با بسیاری از دانشمندان برجسته به ناپلئون، آگاتا کریستی، کارل کاپک و شرلوک هلمز اشاره میکند. داستانهایی درباره آنها، در رابطه با کار بزرگشان در متالوژی، فیزیک و شیمی به خواننده میگوید. به پیشرفتهائی که در راه گسترش مراحل نوین ساخت فلزات، مواد و وسایل و دستگاههای جدید به عمل آمده است اشاره میکند. از آزمایشات انجام شده در ایستگاه فضایی سالیوت-۶ صحبت میکند.
بسیاری از دانشمندان و مهندسین اولین قدمهایشان را در راه رسیدن به قله علم و دانش تحت تاثیر ادبیات عمومی درباره علوم برمیدارند. من ایمان راسخ دارم که این کتاب به بسیاری از جوانان در انتخاب قاطع راه آیندهشان کمک خواهد کرد. (آکادمیسین بلوف)